Ինչ է Ջրամբարը Ջրամբարը արհեստականորեն ստեղծված ջրային տարացք: Ջրամբարը գոյանում է գետի վրա դիմհարային պատվարներ կառուցելով։ Ջրամբարներում կուտակված ջուրն օգտագործում են ոռոգման, ջրամատակարարման, էլեկտրաէներգիա ստանալու, նավարկության, ձկնաբուծության և այլ նպատակներով:
Ախուրյանի ջրամբար Ախուրյանի ջրամբարը գտնվում է Ախուրյան գետի ստորին հոսքում հայ-թուրքական սահմանում։ Կառուցված է Թուրքիայի և ԽՍՀՄ համաձայնությամբ, որը ստորագրվել է 1963 թվականի ապրիլի 25-ին։ ստ այդ համաձայնագրի, պիտի կարգավորվեր Ախուրյան, Կարս, Կարախան և Չորլի գետերի հոսքը, կողմերը պետք է հավասարապես օգտվեին ջրամբարից։ Ջրամբարը սկսվել է շահագործվել 1980 թվականից։ Երկարությունը 20 կիլոմետր է (սահմանի երկայնքով), ջրի ծավալը գնահատվում է 525 մլն. մ³։ Օգտագործվում է գյուղատնտեսական նշանակության հողերի ոռոգման համար երկու սահմանների կողմերում, Հայաստանի Արագածոտնի, Արմավիրի և Շիրակի մարզերում:
Мы не перестаём пробовать разные методы для наилучшего раста растений. Удивитесь, наверно, как и я, когда узнаете что мы сделали․ Тики Шогик нам дала косточки розы и мы на одной конечности, которую будем садить в землю, намазали алое веру, чеснок, удобрение и на одной, все ингредиенты. Скажите удивительно да. И вот мы и посадили их и каждый раз когда прохожу мими смотрю как там мои розочки. Несколько фоток оставлю здесь чтоб было более понятно что мы делали.
Да, да мы продолжаем наш проект. Сегодня поднялись в нашу теплицу и понаблюдали за нашими растениями. Помидорчики маленькие, и цветочки мельком видны были меж листьями. В теплице было так душно что не смогли много находится в внутри. Полили наши цветочки, кстати они так выросли. Немного поиграли с нашими животными, хомяками и морскими свинками.Наша тикин Шогит любит когда мы с ней работаем а мы любим её. Организованно вместе с моими одногруппниками бережно и аккуратно делаем то что скажет на тикин Шогит. Вот и несколько фоток с нашей позитивной работы.
Երկրագնդի ջրային ռեսուրսերը կազմում են շուրջ 1.4 մլրդ քկմ: Դրանք օգտագործման համար պիտանի ջրերն են, որոնք կուտակված են օվկիանոսներում, լճերում, ջրամբարներում, հողի մեջ և խորքային շերտերում:
Ջրի համաշխարհային պաշարները
Մակերեսը մլն քկմ
Ծավալը հազ խկմ
Բաժինը %-ով
Համաշխարհային օվկիանոս
361.3
1.338.800
96.5
Ստորգետնյա ջրեր
134.8
23.400
1.7
Հողի խոնավություն
82
16.5
0.001
Սառցադաշտեր, մշտական ձյուն
16.2
24.064
1.74
Ստորգետնյա սառույցներ
21
300
0.022
Լճեր
2.06
176.4
0.013
Ճահիճներ
2.68
11.5
0.0008
Գետեր
148.2
2.1
0.0002
Ջուրը մթնոլորտում
510
12.9
0.001
Ջուրը օրգանիզմներում
1.1
0.0001
Ջրային ռեսուրսների բացարձակ մեծամասնությունը բաժին է ընկնում համաշխարհային օվկիանոսին, միայն մի փոքր բաժին` ցամաքային ջրերին: Ցամաքի ջրերի ավելի քան կեսը` 36 մլն քկմ, քաղցրահամ է:
Ջրային ռեսուրսների մի մեծ զգալի բաժինը կազմում են Անտարկտիդայի, Արկտիկայի և բարձր լեռների սառցադաշտերը, որտեղ սառցի հզորությունը հասնում է մի քանի մետրից մինչև մի քանի կիլոմետրի: Բևեռային շրջաններում սառցադաշտերը դանդաղորեն սահում են դեպի օվկիանոս, որտեղ առաջացնում են այսբերգներ: Դրանք օվկիանոսային աղի ջրերում լողացող միլիոնավոր լիտր քաղցրահամ ջրի պաշարներ են, որոնց երկարությունը հասնում է 50կմ-ի:
Սառույցների երկրորդ մեծ շտեմարանը «հավերժական» սառույցի տեսքով գտնվում է Երկրի քա-րոլորտում, հատկապես Եվրասիայի ու Հյուսիսային Ամերիկայի արկտիկական շրջաններում:
Ջրային ռեսուրսների էկոլոգիական նշանակությունը ցայտուն ձևով արտահայտվում է կենսոլորտում, որտեղ կյանքի գոյությունը պայմանավորված է ջրի առկայությամբ : Բացի այն, որ կենդանի օրգանիզմների 2/3-ը կազմում է ջուրը, նա նաև այն միջավայրն է, որի անմիջական մասնակցությամբ լուծվում են սննդանյութերը: Բազմահազար ծովային կենդանիների ու բույսերի համար ջուրը կյանքի միջավայր է:
Բացառիկ մեծ է ջրային ռեսուրսների էներգետիկ նշանակությունը: Ջրավազաններում կուտակված ջուրը գետի հունով ու օվկիանոսներով հոսելիս, մակընթացությունների, տեղատվությունների, ինչպես նաև ալեկոծությունների ժամանակ ձեռք է բերում շատ մեծ հիդրոդինամիկ հզորություն: Մարդիկ սովորել են օգտագործել այդ հզորությունը և կառուցել էլեկտրակայաններ` ստանալ էլեկտրաէներգիա: Ավելի շատ օգտագործվում է գետերի ջրային էներգիան: Աշխարհի գետերի վրա կառուցված են բազմաթիվ էլեկտրակայաններ, որոնց բաժին է ընկնում էլեկտրաէներգիայի արտադրության 20%-ը: Ջրային ռեսուրսների էներգետիկական նշանակությանը հատկապես մեծանում է այն պատճառով , որ այն չսպառվող ռեսուրս է և միաժամանակ էկոլոգիապես մաքուր է, դրա օգտագործումից բնական միջավայրը չի աղտոտվում: Առաջին քայլերն են արվում մակընթացությունների ու տեղատվությունների, օվկիանոսային հոսանքների ու ալիքների էներգիայի օգտագործման ուղղությամբ, իսկ դրանց պաշարները հազարապատիկ անգամ գերազանցում են գետերի ջրաէներգետիկ պաշարներին:
Արտադրության որոշ ճյուղերում ջրային պաշարը կարող է սպառվել: Այդպես է, օրինակ, գյուղատնտեսկան ոռոգման կամ հանքային ջրերի լցարկման ժամանակ: Մյուս ճյուղերում, հատկապես արդյունաբերության մեջ, ջրային տրանսպորտում, որոնց համար ջուրը աշխատանքի գործիք է, այն քանակապես չի սպառվում : Այդպես է օրինակ, էլեկտրակայաններում, քիմիական արդյունաբերկան ճյուղերում, նավարկելի գետերում ու ջրանցքներում: Բայց օգտագործման մեջ եղած ջուրը շատ դեպքերում փոխում է իր որակը և կարող է հետագա գործածման համար դառնալ ոչ պիտանի:
Интересно да, есть люди которые не любят животных, растения или например людей.Психология людей так интересна, я например не люблю животных, но выращивать растения это не описать словами.Растения для меня чудо которое создал Бог ради нас.В растениях я вижу целую жизнь целое мгновения.И вот с помощью моей учительницы, я со своими одногруппниками участвуем в одном проекте где и выращиваем растения.Буду выращивать разные растения.Очень обрадовалась такому проекту. Вот несколько фоток нашей приятной работы.
2019-ին Հայաստանում 590,000 տոննա աղբ է թափվել, որից 310,000 տոննան՝ միայն Երևանում։ Հայաստանը թափոնների կառավարման խոշոր բարեփոխումներ է իրականացնում և քաղաքացիները կարող են օգնել երկրին հաջողել այս գործը, ինչու՞։
Որովհետև թափոնների պատշաճ կառավարումն ունի բազմաթիվ օգուտներ՝ տնտեսական (աշխատատեղերի ստեղծում, զբոսաշրջության վրա դրական ազդեցություն, ռեսուրսների արդյունավետ կառավարում), հանրային առողջապահական (առողջության ռիսկերի նվազում`հողի, ջրի և օդի աղտոտվածության նվազեցման միջոցով) և բնապահպանական (ջերմոցային գազերի արտանետումների կրճատումը, վտանգավոր թափոնների աղտոտվածության նվազում) օգուտներ։
Ըստ ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի ուսումնասիրության, տարեկան Հայաստանում արտադրվում է շուրջ 6,000 տոննա պլաստմասե վերամշակվող թափոն: Խնդրի աղբյուր լինելու փոխարեն, այն կարող է նաև դառնալ եկամտի և աշխատատեղերի աղբյուր: Թափոնների այդ ծավալը կարող է բերել 5-6 միլիոն ԱՄՆ դոլարի եկամուտ քաղաքապետարանների, ազգային արգելոցների և գործընկեր ընկերությունների համար ՝ յուրաքանչյուր 1,000 տոննա թափոնների համար ոլորտում ստեղծելով 10-15 աշխատատեղ:
Ի՞նչ կարող եմ անել ԵՍ
Պատկերացնո՞ւմ եք, Երևանում ապրող քաղաքացին մեկ տարվա մեջ միջինը 300կգ, իսկ այլ մարզերում ապրող քաղաքացին միջինը 220կգ թափոն է առաջացնում: Եթե հաշվի առնենք, որ Հայաստանում կյանքի միջին տևողությունը 76 է, ապա մեկ մարդն իր կյանքի ընթացքում 19,760 կգ աղբ է առաջացնում։
Որքան հրաշալի կլիներ, եթե յուրաքանչյուր մարդ նախ փորձեր ավելի քիչ աղբ առաջացնել՝ նվազեցնելով աղբավայր տեղափոխվող աղբի ծավալը և կանխելով դրանց հետագա այրումը կամ տարիների վնասակար քայքայումը, իսկ կուտակած թափոնն (պլաստիկ, ապակի, թուղթ) էլ փորձեր վերաօգտագործել կամ տեսակավորեր և ուղարկեր այն վերամշակման։
Որպեսզի քաղաքացիների համար հեշտ լինի տեսակավորման գործընթացը, 2021թ-ի մարտին Երևանի 135 հասցեներում ավելի քան 400 թափոնաման է տեղադրվել: Դեղինը թղթի համար է, մոխրագույնը՝ ապակու, իսկ կապույտը՝ պլաստիկի: Փորձնական ծրագիրն ընդգրկում է մայրաքաղաքի վարչական բոլոր շրջանները: Հուսանք՝ նման հանրավորություն կընձեռվի նաև Հայաստանի մյուս քաղաքներում ապրող բնակիչներին։ Բայց նախ, եկեք տեսնենք՝ ի՞նչն է վերամշակվում Հայաստանում, և ինչը՝ ոչ։ց
Ի՞նչէվերամաշկվումՀայաստանում
Թուղթ, ստվարաթուղթ
Վերամշակվում են՝
Չեն վերամշակվում՝
սպիտակ թուղթստվարաթուղթ, այդ թվում նաև՝ հավկիթի ստվարաթղթե տարաները և խմորեղենի տուփերը գրքեր ամսագրեր տետրեր կրաֆթ թուղթ, հիմնականում փաթեթավորման համար օգտագոծվող թղթերը և թղթե տոպրակները ծխախոտի տուփեր՝ առաց ներիս փայլաթիթեղի (ֆոլգայի)
ՀԴՄ կտրոններ բնական հյութի և կաթի տուփեր լամինացված թուղթ անձեռոցիկ զուգարանի թուղթ
Պլաստիկ
Վերամշակվում են՝
Չեն վերամշակվում՝
ջրի և այլ ըմպելիքների շշեր պոլիէթիլենային տոպրակներ հիգիենայի պարագաների ամաններ խաղալիքներ կաթնամթերքի տարաներ, այդ թվում` թթվասերի և մածունի տարաները մրգի պլաստիկե տարաները (թասերը) PP, PET մակնշմամբ մեկանգամյա օգտագործման սպասք
ձայնասկավառակներ իրեր, որոնց մեջ կան մետաղյա ու պլաստիկից մասեր ռետինե ձեռնոցներ ձավարեղենի և մակարոնեղենի փաթեթներ հավկիթի պլաստիկե տուփերը ջրի պլաստիկե բաժակները սննդի փաթեթավորման պլաստիկե պարագաները յոգուրտի գրեթե բոլոր տարաները բժշկական դիմակներ PS մակնշմամբ մեկանգամյա օգտագործման սպասք
Ապակի
Վերամշակվում են՝
Չեն վերամշակվում՝
բոլոր տեսակի և գույնի ապակե տարաներ շշեր պատուհանի ապակիներ
Էկո-նշաններն ընդունվում են միջազգային և ազգային մակարդակներում, բայց կան նաև հատուկ ընկերությունների սեփական նշաններ:Բնապահպանական հասարակական կազմակերպությունները և ոչ առևտրային ասոցիացիաները մշակում են իրենց բնապահպանական պիտակները, որպեսզի դրանց օգնությամբ սպառողը կարողանա ընտրել անվտանգ ապրանք։
Նշանը դրվում է այն ընկերությունների ապրանքների վրա, որոնք ֆինանսական օգնություն են ցուցաբերում թափոնների վերամշակման գերմանական “Eco Emballage” ծրագրին (“Էկոլոգիական փաթեթավորում”, Գերմանիա): Ռուսաստանում փաթեթավորման վրա Նման նշանը ցույց է տալիս դրա վերամշակման կամ վերադարձի հնարավորությունը, որն օգտագործվում է թափոնների կողմից շրջակա միջավայրի աղտոտումը կանխելու միջոցառումների համակարգում:
“Վերամշակվող պլաստիկ” նշանը, որը խորհրդանշում է փակ ցիկլը ՝ ստեղծում → դիմում → հեռացում: Նշանը տեղադրվում է պլաստիկ արտադրանքների վրա, որոնք կարող են վերամշակվել արդյունաբերական եղանակով:
Վերամշակման նշան (վերամշակման սլաքներ) կամ վերամշակման նշան, որը խորհրդանշում է փակ օղակը ՝ ստեղծում → դիմում → հեռացում: Նշանը ցույց է տալիս, որ տվյալ ապրանքը և/կամ դրա փաթեթավորումը պատրաստված են վերամշակվող նյութից
Նշան “նետել աղբարկղը” կամ Keep your country tidy (անգլ. ՝ – մաքուր պահեք ձեր երկիրը): Նշանը նշանակում է, որ այս փաթեթավորումը պետք է նետվի աղբամանի մեջ: Այն սովորաբար տեղադրվում է սննդամթերքի և ապրանքների փաթեթների վրա, որոնք կարող են սպառվել տնից դուրս ‘ կոնֆետների փաթաթաներ, բանկա, պայուսակներ և այլն:. Հաճախ այս նշանը պարզապես կոչվում է” Gracias ” (իսպաներենից – շնորհակալություն), ինչը նշանակում է երախտագիտություն նրանց, ովքեր աղբը նետում են աղբամանները, և ոչ թե իրենց ոտքերի տակ: Այս նշանը հաճախ կիրառվում է ժամանակակից փաթեթավորման վրա ‘ բնությունը չաղտոտելու կոչ: Միևնույն ժամանակ, այս նշանի շուրջ տարբեր երկրներում կարող են լինել տարբեր մակագրություններ ՝ “հոգ տանել հավաքարարների աշխատանքի մասին” մինչև “աղբարկղ նետել”, բայց այդ մակագրությունների իմաստը մեկն է ՝ մի աղբեք: Վերջերս, արտադրողների ՝ բնապահպանական խնամքի տպավորություն թողնելու ցանկության պատճառով, նշանը հաճախ անմտորեն տեղադրվում է տանը սպառված և օգտագործվող ապրանքների փաթեթների վրա, ինչպիսիք են լվացքի միջոցները և կոսմետիկան, որտեղ դա իմաստ չունի:
Նշան “բաժակ-պատառաքաղ”. Նշանը նշանակում է, որ ապրանքը պատրաստված է ոչ թունավոր նյութից և կարող է շփվել սննդի հետ, այսինքն. նյութը անվնաս է: Այս դեպքում ասում են, որ տվյալ ապրանքին կարելի է դիպչել սննդամթերքին, որ այն թունավոր չէ ։ Երբեմն այն տեղադրվում է կենցաղային տեխնիկայի կամ սննդի փաթեթավորման վրա: “Բաժակ-պատառաքաղ” նշանը հաճախ կիրառվում է պլաստիկի վրա (օրինակ ՝ մեկանգամյա օգտագործման սպասք) ՝ տեղեկացնելով սննդի հետ շփման պիտանիության մասին
Եթե ես լինեի պատասխանատու օզոնային շերտի պահպանության համար, ապա…Եթե ես լինեի պատասխանատու մթնոլորտային օդի աղտոտվածության համար, ապա…Եթե ես լինեի պատասխանատու կլիմայի փոփոխության համար, ապա…Եթե ես լինեի պատասխանատու ջրային ռեսուրսների պահպանության համար, ապա…Եթե ես լինեի պատասխանատու հողային և ընդերքի ռեսուրսների պահպանության համար, ապա…Եթե ես լինեի պատասխանատու բնության հատուկ պահպանվող տարածքների և կենսաբազմազանության համար, ապա…Եթե ես լինեի պատասխանատու թափոնների տեսակավորման համար, ապա…Եթե ես լինեի պատասխանատու պլաստիկի վերամշակման համար, ապա…Եթե ես լինեի պատասխանատու էլեկտրոմոբիլների արդիականության համար, ապա…:
Հայաստանում էկոլոգիան շատ լուրջ խնդիր է։ Մարդիկ աղտոտում են փողոցները, բնությունը։ Այդպես վարվելով նրանք վնասում են ոջ միայն կենդանիներին և բնությունը այլ նաև իրանց։ Օրինակ Ռուսաստանում զբոսնելիս չես տեսնի գետնին աղբ,պապիրոսի մնացորդ։ Եթե մտածենք Ռուսաստանը տարացքով ավելի մեծ է քան Հայաստանը, բայց այս փոքր քաղաքը ավելի կեղտոտ է քան Ռուսաստանը։ Ուրիշ երկրների մասին չեմ խոսում, որովհետև անձամբ եմ տեսել Ռուսաստանի մաքրությունը։ Եթե լինեի նշանավոր մարդ առաջնահերթ կլուծեի այդ խնդիրը։ Սկզբում կշատացնեի աղբարկղները, հետո հսկողությունը կշատացնեի և այն մարդիկ որոնք աղբը կթափեին գետնին կտուգանեի։ Այդպես վարվելով Հայաստանը էկոլոգիապես մաքուր կլինի։
Մարիյա Վարդանյան, 2-2 կուրս 
