հայոց լեզու

Առաջադրանք

1.Վերդին լուռ նայեց լուսանկարին և խնդրեց կոմսուհուն․
— Պատմեցեք նրան, թե որքան անսահման է իմ սերն ու հարգանքը նրա նկատմամբ
Վերդին լուռ նայեց լուսանկարին և խնդրեց կոմսուհուն, որ պատմի նրան, թե որքան անսահման է իր սերն ու հարգանքը նրա նկատմամբ

2.Մարիին ուղղված իր նամակում Դյուման գրում է․ “ապարդյուն կլինի պատմեն Ձեզ, թե որքան տխուր եմ, որովհետև դութ էլ գիտեք այդ անկեղծ սիրո պատմությունը։”
Մարիին ուղղված իր նամակում Դյուման գրում է, որ ապարդյուն կլինի պատմել նրան, թե որքան տխուր է, որովհետև նա էլ գիտի այդ անկեղծ սիրո պատմությունը

3.Հրաչյա Ներսիսյանին այցելած Վահրամ Փափազյանը սրտապնդելով հիվանդ ընկերոջը ասում է․—Շուտով կապաքինվես և մենք Պոլիս կգնանք, մեզ հրավիրել էին այտեղ խաղալու։”
Հրաչյա Ներսիսյանին այցելած Վահրամ Փափազյանը, սրտապնդելով հիվանդ ընկերոջը, ասում է, որ շուտով կապաքինվի և իրենք Պոլիս կգնան, իրենց հրավիրել էն այտեղ խաղալու։”

հայոց լեզու

Առաջադրանք

Последняя ступень

индуистская притча

В Таиланде есть очень древний храм. В самом начале творения Бог разгневался на одного ангела. Ангел был обвинён в неповиновении, и это было так серьёзно, что Бог сбросил его на землю, и тот полетел жить невидимым змеем в этом храме. В храме была башня с сотней ступеней, и каждый паломник, желающий войти в храм, должен был подняться в башню. Это было частью паломничества. И Бог сказал ангелу:

– Ты будешь жить на первой ступени башни и подниматься всякий раз вместе с паломниками, которые будут приходить сюда.

В Таиланде сознание делят на сто ступеней, — а змей мог подняться только до того уровня, на котором находилось сознание паломника. Если паломник достигал двадцатой ступени, то и змей мог следовать только до двадцатой. И Бог сказал ему:

– Если ты трижды достигнешь последней ступени, то будешь освобождён от греха.

Но только один раз змей смог подняться до последней ступени.

Не менее десяти тысяч паломников приходят ежедневно в древний храм. Прошли, минули тысячелетия — и всё шли и шли паломники. И змей следовал за каждым из них. Лишь иногда, очень редко, он достигал двадцать пятой ступени, ещё реже — пятидесятой, и лишь однажды — сотой, после чего опять упал на первую ступень. Со временем змей стал очень и очень умным и понял: по всей видимости, нет никакой надежды — ведь он должен трижды достичь последней ступени, ибо лишь тогда будет снят с него грех.

Վերջին աստիճան

հինդուական առակ

Թաիլանդում կա մի շատ հին տաճար. Ստեղծման հենց սկզբում Աստված բարկացավ մի հրեշտակի վրա։ Հրեշտակը մեղադրվում էր անհնազանդության մեջ, և դա այնքան լուրջ էր, որ Աստված նրան գցեց գետնին, և նա թռավ այս տաճարով մեկ՝ անտեսանելի օձով ապրելու համար: Տաճարն ուներ աշտարակ ՝ հարյուրավոր աստիճաններով, և յուրաքանչյուր ուխտավոր, ով ցանկանում էր մտնել տաճար, պետք է բարձրանար աշտարակը: Դա էր ուխտագնացության նպատակը, և Աստված ասաց հրեշտակին․

-Դու կապրես աշտարակի առաջին աստիճանում և ամեն անգամ կբարձրանաս այն ուխտավորների հետ, ովքեր կգան այստեղ։

Թաիլանդում գիտակցությունը բաժանվում է հարյուր աստիճանի, և օձը կարող էր բարձրանալ միայն այն մակարդակին, որի վրա գտնվում էր ուխտավորի գիտակցությունը: Եթե ուխտավորը հասնում էր քսաներորդ աստիճանին, ապա օձը կարող էր հետևել միայն մինչև քսաներորդ: Եվ Աստված ասաց նրան․

-Եթե երեք անգամ հասնես վերջին աստիճանին, կազատվես մեղքից։

Բայց միայն մեկ անգամ օձը կարողացավ բարձրանալ մինչև վերջին աստիճանը:

Առնվազն տասը հազար ուխտավորներ ամեն օր գալիս են հնագույն տաճար: Անցան, անցան հազարամյակներ, և ուխտավորները բոլորը քայլեցին և քայլեցին: Եվ օձը հետևում էր նրանցից յուրաքանչյուրին: Միայն երբեմն՝ շատ հազվադեպ, նա հասնում էր քսանհինգերորդ աստիճանին, նույնիսկ ավելի հազվադեպ ՝ հիսուներորդին, և միայն մեկ անգամ ՝ հարյուրերորդին, որից հետո նորից ընկավ առաջին աստիճանին։ Ժամանակի ընթացքում օձը շատ, շատ խելացի դարձավ և հասկացավ, որ, ըստ երևույթին, ոչ մի հույս չկա, քանի որ նա պետք է երեք անգամ հասնի վերջին աստիճանին, որովհետև միայն այդ դեպքում մեղքը կհանվի նրանից:

հայոց լեզու

Առաջադրանք

Рыбак и охотник(Ձկնորսը և որսորդը)

африканская притча(աֆրիկյան առակ)

Жили в одной деревне рыбак и охотник. Однажды рыбак задумал ловить рыбу, а охотник собрался в лес стрелять зверей.(Մի գյուղում ապրում էր ձկնորս և որսորդ։ Մի անգամ ձկնորսը որոշեց ձուկ որսալ, և որսորդը պատրաստվում էր կենդանիներին կրակել անտառում:)

Первым вышел из дому рыбак. Он отправился к реке, там разделся, одежду сложил на берегу и вошёл в воду. В это время мимо проходил охотник и забрал одежду рыбака.(Ձկնորսը առաջինը դուրս եկավ տնից: Նա գնաց գետը, այնտեղ մերկացավ, շորերը ծալեց,դրեց ափին և մտավ ջուրը ։ Այդ ժամանակ որսորդ անցավ կողքով և վերցրեց ձկնորսի հագուստը։)

 — Эй, это моя одежда! — закричал из воды рыбак. — Положи её на место!(Հեյ, սա իմ հագուստն է: ձկնորսը ջրից բղավեց. – Դիր այն իր տեղը:)

Но охотник ответил:(Բայց որսորդը պատասխանեց:)

— Не надо было оставлять её на берегу. Ты мог повязать одежду вокруг бёдер. Я её нашёл, и теперь она моя.(Պետք չէր նրան ափին թողնել։ Դուք կարող եք հագուստը կապել ազդրերի շուրջը: Ես գտա նրան, և հիմա նա իմն է:)

 — Пойдём тогда к вождю, пусть он нас рассудит, — сказал на это рыбак.(“Եկեք գնանք առաջնորդի մոտ, թող նա մեզ դատի”, – ասաց ձկնորսը:)

— Пойдём, — согласился охотник.(Գնանք, – համաձայնեց որսորդը:)

И оба пошли на суд к вождю. Они рассказали, как было дело, и вождь сказал:(Եվ երկուսն էլ գնացին դատարան առաջնորդի մոտ: Նրանք պատմեցին, թե ինչ էր կատարվել, և առաջնորդն ասաց:)

— Ты, рыбак, действительно не должен был оставлять свою одежду на берегу. Охотник прав, надо было повязать её вокруг бёдер. Тот, кто нашёл одежду, может теперь взять её себе.(Դու, ձկնորս, իսկապես չպետք է քո շորերը թողնեիր ափին ։ Որսորդը ճիշտ է, պետք էր կապեիր ազդրերի շուրջը ։ Նա, ով գտել է հագուստը, այժմ կարող է այն վերցնել իր համար:) 

Вернулся рыбак домой голый. В это время начался сильный дождь. Охотник как раз проходил мимо хижины рыбака и спрятался одной ногой под его кровлей.(Վերադարձել է ձկնորսը տուն մերկ. Այդ պահին ուժեղ անձրև սկսվեց: Որսորդը պարզապես անցնում էր ձկնորսի խրճիթի կողքով և մի ոտքով թաքնվում էր նրա տանիքի տակ)

— Это моя нога, — сказал тогда рыбак и схватил охотника за ногу.(“Սա իմ ոտքն է”, – ասաց այն ժամանակ ձկնորսը և բռնեց որսորդի ոտքը)

— Отпусти мою ногу, — попросил охотник. — Идёт дождь, я просто хотел спрятаться.(Ոտքս բաց թող, – խնդրեց որսորդը։ – Անձրև է գալիս, ես պարզապես ուզում էի թաքնվել:)

 — Прячься у себя в хижине, — ответил рыбак. — А уж ногу мне оставь. Она теперь моя.(Թաքնվիր քո խրճիթում, – պատասխանեց ձկնորսը ։ – Իսկ ոտքը այժ ինձ թող:Այն հիմա իմն է:)

Решили оба опять обратиться к вождю. Рассказали ему, как было дело. И вождь сказал:(Երկուսն էլ որոշեցին նորից դիմել առաջնորդին։ Պատմեցին նրան, թե ինչ էր կատարվել։ Եվ առաջնորդն ասաց:)

— Когда вы спорили об одежде, ты, охотник, решил, что имеешь право взять её себе, потому что рыбак не повязался ею. Теперь рыбак увидел твою ногу под своей кровлей и захотел эту ногу взять. Что ж, тебе, охотник, я сказал: можешь взять одежду. Теперь я говорю рыбаку: ты имеешь право на ногу охотника, можешь её отрезать.(Երբ վիճում էիք հագուստի մասին, դու, որսորդ, որոշեցիր, որ իրավունք ունես վերցնել այն քեզ համար, որովհետև ձկնորսը դրանով չի կապել։ Այժմ ձկնորսը տեսավ քո ոտքը իր տանիքի տակ և ցանկացավ վերցնել այդ ոտքը: Դե, քեզ, որսորդ, ես ասացի. Հիմա ես ձկնորսին ասում եմ ՝ որսորդի ոտքն իրավունք ունես, կարող ես կտրել ։)

И рыбак отрезал охотнику ногу(Եվ ձկնորսը կտրեց որսորդի ոտքը)

հայոց լեզու

Առաջադրանք

Փոխիր երկրորդական նախադասությունների շարադասությունը
1.Երբ երեխան մորը հանձնելու կարճ ծեսը վերջացավ, քահանան օրհնեց երիտասարդ ծնողներին
Քահանան օրհնեց երիտասարդ ծնողներին, երբ երեխան մորը հանձնելու կարճ ծեսը վերջացավ։
Քահանան, երբ երեխան մորը հանձնելու կարճ ծեսը վերջացավ, օրհնեց երիտասարդ ծնողներին։

2.Կեսօրին, երբ գալիս էին եզներին խոտ տալու, ես սայլի մոտից չէի հեռանում։
Կեսօրին ես սայլի մոտից չէի հեռանում,երբ գալիս էին եզների մոտ խոտ տալու։
Երբ գալիս էին եզներին խոտ տալու, կեսօրին ես սայլի մոտից չէի հեռանում։

3.Հոգնաց հեծյալները, երբ հասան բերդի ավերակներին, ցած իջան ձիերից։
Հոգնաց հեծյալները ցած իջան ձիերից, երբ հասան բերդի ավերակներին։
Երբ հասան բերդի ավերակներին, հոգնաց հեծյալները ցած իջան ձիերից։

4.Մենք շալակով կաղնու կեղև էինք բերում, որպեսզի մեր մայրերը կաղնու տերեվով դարչագունեն բուրդը։
Որպեսզի մեր մայրերը կաղնու տերեվով դարչագունեն բուրդը, մենք շալակով կաղնու կեղև էինք բերում։
Մենք, որպեսզի մեր մայրերը կաղնու տերեվով դարչագունեն բուրդը, շալակով կաղնու կեղև էինք բերում։

5.Ովքեր քրտինքով են հաց վաստակում, նրանց հավատում եմ։
Նրանց հավատում եմ, ովքեր քրտինքով են հաց վաստակում։
Նրանց, ովքեր քրտինքով են հաց վաստակում, հավատում եմ։

6.Գիտությունը սիրում է նրանց, ովքեր սիրով են մոտենում իրեն
Ովքեր սիրով են մոտենում իրեն, գիտությունը սիրում է նրանց։
Գիտությունը, ովքեր սիրով են մոտենում իրեն, սիրում է նրանց։

հայոց լեզու

Թարգմանություն

 Две сохи (երկու գութան)
христианская притча(քրիստոմեական առակ)

 В кузнице отремонтировали две сохи. Они выглядели одинаково. Одна из них осталась стоять в углу сарая. Её жизнь была легче, чем жизнь другой сохи, которую крестьянин на следующее утро погрузил на телегу и привёз на поле. Там она стала красивой и блестящей. Когда обе сохи вновь встретились в сарае, они с удивлением посмотрели друг на друга. Соха, которую не употребляли в дело, была покрыта ржавчиной. С завистью она смотрела на блестящую подругу:

Դարբնոցում վերանորոգվել է երկու գութան։ Նրանք իրար նման էին։Իրենցից մեկը մնաց գոմի անկյունում։Նրա կյանքն ավելի հեշտ էր, քան մյուս գութանի կյանքը, որին գյուղացին հաջորդ առավոտ բեռնեց սայլի վրա և բերեց դաշտ։ Այնտեղ նա դարձավ գեղեցիկ և փայլուն: Երբ երկու գութանները կրկին հանդիպեցին գոմում, նրանք զարմացած նայեցին միմյանց։ Գութանը, որը գործի մեջ չէր օգտագործվում, ծածկված էր ժանգով։ Նախանձով նա նայում էր փայլուն ընկերուհուն:

– Скажи, как ты стала такой красивой? Ведь мне так хорошо было в тишине сарая стоять в своём углу.

-Ասա ինձ, ինչպես ես այդքան գեղեցիկ դարձել: Ի վերջո, ինձ համար այնքան լավ էր գոմի լռության մեջ կանգնել իմ անկյունում:

– Это безделье тебя изувечило, а я стала красивой трудом.

-Это праздность искалечила тебя, и я стала прекрасной работой.

հայոց լեզու

Առաջադրանք

Տրված  հեռագիրը   փոխադրե՛ք   որպես  նամակ. 

«Տիկին  էդիթ  Անթոնի

1702  1-2  Վիլմինգտոն  փողոց,

Ջերսի  սիթի,  Նյու  Ջերսի

Սիրելի  մայրիկ,  ինչպե՞ս  ես,  ես  հրաշալի  եմ:  Ստացա  նակակդ  և   չոր  մրգերը: Շնորհակալություն:   Ոչ  մի  բանի  մասին  մի՛  մտածիր:  Ցտեսություն:  Սիրով`  Բեռնար»:

Սիրելի՛ մայրիկ, բարև։ Ինչպե՞ս ես , քուրիկները ինչպե՞ս են։ Ես հրաշալի եմ, ամեն ինչ լավ է։ Այստեղ հարմարվել եմ ուտելիքին, իհարկե, քոնինին կարոտ եմ մնացել, բայց, ինչևէ, գոհ եմ։ Ստացա նամակդ և չոր մրգերն էլ, տղաներով միասին կերանք։ Քեզ շնորհակալություն են հայտնում՝ ասելով, որ շատ համեղ ես պատրաստում։ Շնորհակալ եմ, մամ, ոչ մի բանի մասին մի՛ մտածիր, ի՞նչ է, չգիտես ինձ, ինձ ի՞նչ կարող է լինի։ Լավ մնա, մամ ջան, ցտեսություն։

հայոց լեզու

Փոխադրի՛ր արևմտահայերենից արևելահայերեն։

1․Սակայն ինչ ալ որ ըլլա քու վիճակդ կամ գործդ, հիշե Հայկա՛կ, որ գործն` իրմով չէ՛ ազնիվ կամ մեծ, այլ ընողն է որ կ՚ազնվացնե կու սրբացնե զգործը։ — Առանց գործողի` գործք մեռյալ սոսկ անուն մ՚են․ մարդս` զանունը բան կ՚ընե, բանը գործ, գործը` կենդանություն և զկենդանությունն` անմահություն։

Հաջողությունն շատ հեղ երկնից շնորհ մ՚է․ բայց  առանց  երկրիս վրա աշխատելու` վերեն հաջողություն չիջներ։  Մանավանդ թե հաջողությունն պատրաստ է իբրև զարև և զանձրև, բայց եթե ագարակն սերմանված չէ, ի՞նչ բուսցնեն երկնից  շողն ու ցողն։ 

Մարդս փոքրիկ արարած մ՚է, բայց ոտքերն երկրիս ամեն կողմն ալ կրնան կոխել․  երկու ձեռքովը  կրնա ծայրեիծայր  աշխարհակալել սրտին`  պզտիկ կու  գա տիեզերաց սահմանն,  միտքն` անսահմանության  մեջ ճամբա  կու բանա․  հոգին` կու տիրե երկնից․  սերն` կու հասնի Արարչին առջև, և կ՚ըսե․ «Ահավասիկ եմ»։ 

Ղևոնդ Ալիշան

Փոխադրություն

Սակայն ինչ էլ լինի քո վիճակը կամ գործը, հիշի Հայկա՛կ, որ գործն իրենով չի ազնիվ ու մեծ, այլ անողն է, որ ազնվացնում կամ սրբացնում է գործը։ Առանց գործ անողի, գործը մահացած ուղղակի անուն է։ Մարդն է խոսք դարձնում արտահայտությունը, խոսքը գործ, գործն էլ կենդանություն է ստանում և կենդանություն էլ՝ անմահություն։

Հաջողությունը երկնքից տրված շնորհն է, բայց առանց երկրի վրա աշխատելու, հաջողություն չի լինի վերևում։ Մանավանդ, եթե այդ հաջողությունը պատրաստ է որպես արև և անձրև, բայց եթե ագարակն սերմանված չէ, ի՞նչ են աճեցնելու երկնքի շողն ու ցողը։

Մարդը փոքր արարած է, բայց ոտքերով երկրի ամեն կողմում կարող է լինել։ Երկու ձեռքով կարող է ծայրից ծայր տիրել սրտին, տիեզարական սահմանը փոքր է, միտքը՝ անսահման։ Հոգին տրվում է երկնքից․ սերը հասնում Արարչից և դու ասում ես “Ահա ես եմ”

հայոց լեզու

Առաջադրանքներ

Կետադրիր հետևյալ նախադասությունները Նավակի վրա պառկած՝ նա լսում էր ծովի շառաչը, և նրան օրոր էր ասում ջրի այդ մռայլ, անընդհատ երերումը, որ պատմում էր նրան հեռավոր երկրների, աղմկոտ կյանքի մասին։ Սպիտակ արագիլը՝ կարմիր ոտները հորիզոնական դիրքով ուղիղ մեկնած, լայն թևերով, թափահարում էր՝ շտապելով դեպի արաքսի մորուտները։ Միքաելը հագուստով պառկեց անկողնու վրա, և ձեռքերը դնելով գլխատակին, աչքերը հառեց սեվացած առաստաղին․ ոչ, օրվա անցուդարձը հանգիստ չէր տալիս նրան։ Հիշելով այդ դեպքը, ես մեծ երախտագիտությամբ մտաբերում եմ անմեղ ճնճղուկին, ու մտքումս կրկնում․ գոյությանս համար քեզ եմ պարտական սիրելի թռչյուն։ Ես պարզ հիշում եմ, թե ինչպես մենք՝ ես, մայրս ու նրա մի քանի դրացի ըկերուհիները, ղմբվել էինք ելեղեցու մով և երեսներս երկինք պարզած, նայում էինք պոչ ունեցող հրեղեն աստղին։

հայոց լեզու

Առաջադրանք

Красивый слуга

 африканская притча

Рассказывают, что некий человек взял к себе в услужение бедняка. У господина была невзрачная внешность, а слуга был красивым. Так они и жили: один приказывал, другой подчинялся. Но вот настали тяжёлые времена. Была засуха, и много людей погибло. Когда голод кончился, слуга подумал, что из тех, кто знал, что он слуга, никого не осталось в живых. Поэтому он, рассчитывая на свою приятную внешность, сказал господину:

— Это ты мой слуга, а я тебе господин.

Между ними начался спор, и слухи об их споре дошли до одного мудрого судьи. Судья предложил спорящим войти в башню и высунуть из неё в окно обе руки. Затем он, стоя снаружи, крикнул:

— Ну, а теперь определи, где руки слуги, и отруби их!

Услышав эти слова, бывший слуга быстро убрал руки и таким образом выдал себя. Так судья определил, кто из них господин и кто — слуга.

Թարգմանություն

Պատմում են, որ մի մարդ ծառա էր վերցրել իր մոտ աշխատելու համար։ Տերը տգեղ արտաքին ուներ, իսկ ծառան գեղեցիկ էր։ Այդպես էլ ապրում էին՝ մեկը հրամայում էր մյուսը ենթարկվում։ Բայց սկսվեց դժվար ժամանակներ։ Երաշտ սկսվեց և շատերը մահացան։ Երբ սովը վերջացավ, ծառան մտածեց և հաշվի առնելով իր գեղեցկությունը՝ ասաց տիրոջը

—Դու ես իմ ծառան, իսկ ես քո տերը

Վիճաբանություն սկսվեց նրանց միջև և դա հասավ մի իմաստունին։ Իմաստունը առաջարկեց վիճողներին բարձրանալ աշտարակը և ձեռքերը դուրս հանեն։ Հետո ներքևը կանգնած բացականչեց։

—Դե հիմա պարզի և կտրի ծառայի ձեռքը։

Դա լսելով նախկին ծառան արագ ձերքը հետ քաշեց և այդպես բացահայտեց իր դեմքը։ Իմաստունը այդպես պարզեց, թե ով է ծառան, իսկ ով տերը։

հայոց լեզու

Առաջադրանք

1.Ընտրել և դեմ դիմաց գրել օտարաբանությունnերի հայերեն համարժեքները:

Տրադիցիոն-ավանդական, ցեխ-արտադրամաս, ցիկլ-պարբերաշրջան, ուտեչկա-արտահոսք, ֆակտոր-գործոն, ֆիքսել-ամրակայել, ֆոնդ-հիմնադրամ, ֆունդամենտա- հիմնարար, ֆունկցիա-գործառույթ, օբիոմ-ծավալ, օպերացիա-գործողություն, օրենտացիա-կողմնորոշում,, սխեմա-գծապատկեր, մակետ- մանրակերտ:

Գործողություն, կողմնորոշում, մանրակերտ, ծավալ, գործառույթ, հիմնարար, հիմնադրամ, ամրակայել, արտադրամաս, գծապատկեր, ավանդական, պարբերաշրջան, արտահոսք, գործոն:

2. Դուրս գրել հոլովված գոյականները՝ դիմացը գրելով բառերի ուղիղ ձևը:

Հայաստանի-Հայաստան, բանաստեղծության-բանաստեղծություն, վերջի-վերջ, քառյակում-քառյակ, տաղերգուի-տաղերգու, քանքարի-քանքար, փայլատակումից-փայլատակում, քրոջից- քույր, համբերությամբ-համբերություն, դեպքից-դեպք, վայրով-վայր, բարձունքից-բարձրունք, գիտնականից-գիտնական, Արագածից-Արագած, գագաթով-գագաթ, գլխին-գկուխ, լուսնի-լուսին, գիշերով-գիշեր:

3․Գրել հետևյալ բառերի սեռական հոլովվաձևերը։

Սյունիք-Սյունիքի, Ջուղա-Ջուդայի, սեթևեթանք-սեթևեթանքի, ընչացք-ընչացքի, միջօրե-միջօրեի, հախճապակի-հախճապակվա, վախճան-վախճանի, բժիշկ-բժիշկի, հիվանդ-հիվանդի, անտառապահ-անտառապահի, բանաստեղծ-բանաստեղծի, ուրախություն-ուրախության, գինի-գինու, ծխախոտագործ-ծխախոտագործի, խմբագիր-խմբագրի, տանտիկին-տանտիկնոջ, գործընկեր-գործևնկերոջ, շարժում-շարժմա, արագացում-արագցման, դավաճան-դավաճանի, լեռ-լեռան։